![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() ![]() İnternette İlk Türk Amatör Telsiz Gazetesi | |
Temel Elektronik | ||
|
TA2CCS Şahin Küliğ E-Mail: ta2ccs@antrak.org.tr | |
| ||
ÖZEL YARI İLETKEN ELEMANLAR
VE UYGULAMALARI – 2: Özellikle yüksek güç harcayan devrelerde devrenin elektriğini kesip
açmak THYRISTÖRLER: Thyristörler fonksiyonlarına göre ve yapılarına göre hatta bacak
sayılarına Thyristörlerin ortak özellikleri; 1- Fiziksel ölçüleri kontrol ettikleri güce göre çok küçüktür. 2- Ömürleri, yarı iletken oldukları için teorik olarak sonsuzdur. 3- Çok az ısındıkları için fazla soğutma problemleri yoktur. 4- Ateşleme için küçük gerilimler yeterlidir. 5- Çok az kayıpla çalışırlar, verimleri yüksektir. 6- Yarı iletken oldukları için mekanik darbelere karşı duyarsızdırlar. 7- Bakım gerektirmezler 8- t/2 saniyede açılabilir ve birkaç mikrosaniyede kapanabilirler. Thyristörlerin genel olarak türleri; 1- Tek yönlü akım ileten thyristörler. a- SCR Silicon Controlled Rectifier yada Silikon Kontrollü Doğrultucu. b- SUS Silicon Unidirectional Switch yada Silikon Tek yönlü Anahtar . c- PUT Prgrammable Unijunction Transistor ayada Programlanabilir
Yukarıdaki 1. gurubu aslında bu kadar kısa değil. Bu türlerin kendi
içlerinde 2-Çift yönlü akım ileten thyristörler. a- DIAC b- TRIAC 2. gurupta da daha başka elemanlarda olmasına rağmen DIAC ve
TRIAC Şimdi bunların bazılarının basit çalışma şekillerini ve bazı
uygulamalarını SCR SCR , silisyumla yapılmış 4 katmanlı yarıiletken bir elemandır.
Bu katmanları oluştururken Gate (kapı) BJT transistör imalatındaki
beyzler
Transistörden oluşan modeli incelediğimizde, T1 transistörünün beyzi
Anod akımı amaya başladığı durumda her iki transistörün beyz
ile Yukarıdaki iki paragrafta anlattığım olayları grafik üzerinde
gösterirsek
SCR nin karaktestik eğrisindeki terimlerin anlamları; IA: Anod akımı iF: O anki en büyük anod akımı IH: SCR yi açık (ON) durumunda tutan akım yada tutma akımı. iR: En büyük negatif kapama (OFF) akımı. VRSL: En büyük negatif kapama gerilimi. VF: Geçirme durumunda (On durumunda) anod - katod gerilimi. VFmin: Geçirme durumundaki minimum (On durumunda) anod - katod gerilimi. V(BO): Devrilme (anod - katod arası iletime geçilme) gerilimi. Bu an IG akımı akar. V(BO)0: Devrilme (anod - katod arası iletime geçilme)
gerilimi. Bu an IG akımı Bir SCR nin ateşlenmesi için basit yöntemler vardır. Aslında bu
yöntemler 1- Yüksek gerilimle ateşleme: Bu durumda thyristörün Anodu ile katodu arasına yeteri kadar bir
yüksek 2- (dv/dt) ateşlemesi: Her PN birleşimi arasına bir kapasitans vardır. PN birleşimin
yüzeyleri 3- Termik ateşleme: Bir PN birleşimde yüzey sıcaklığının her 80C artması sızıntı
akımını 4- Kumanda ile ateşleme: Bu ateşleme yöntemi özellikle SCRler de yaygın olarak kullanılır.
SCR'nin
Söndürme Yöntemleri: Bir thyristörü söndürmek (Anod akımını durdurmak) için üzerinden geçen
1- Kumanda akımı ile söndürme: Genellikle küçük thyristörler için geçerlidir. Gate - Katot arasına
uygulanan 2- Komütasyon gerilimi ile söndürme:
Bu yöntemde thyristör üzerinden geçen akım bir an için sıfır
yapılır. IA akımı Bu tür komütasyon devrelerinde kapatma gerilimi çok fazla olursa
thyristör Bu ayda köşemizi doldurduk. Önümüzdeki ay SCR lerle ilgili olarak DC
Önümüzdeki ay görüşmek üzere. | ||
![]() |